Chúng ta vẫn thường nghe 2 thuật ngữ âm nhạc quốc tế là nhạc Country và World Music. Hiểu theo kiểu google translator là nhạc Quê hương và nhạc Thế giới. Vậy thực hư ý nghĩa những cụm từ này là gì?

Còn nhớ hồi xưa, trên bìa đĩa nhạc Country thường có hình mấy tay Cao bồi cưỡi ngựa chăn bò. Nên nhiều biên tập ca nhạc còn gọi là nhạc Đồng quê cho mỹ miều. Còn với thế hệ 7x thì chỉ nghe nhạc qua radio. Họ chỉ phân biệt là nhạc trong nước và nhạc Quốc tế mà thôi.

Nhạc Country là gì?

Cả thế giới đều biết, Folk Music tức là nhạc dân ca. Mà dân ca là nhạc lưu truyền trong dân gian, thường tác giả là khuyết danh. Vậy Country Music (nhạc quê hương hoặc nhạc đồng quê) có khác gì với nhạc Folk?

Thuật ngữ Country Music xuất phát từ miền viễn Tây nước Mỹ như Houston, Texas vào đầu những năm 1920. Nơi đây tập trung những cư dân đến từ các quốc gia khác như Mexico, Brazin,… Họ cùng lao động, trồng trọt chăn nuôi và xây dựng cuộc sống. Từ đó hình thành sự giao thoa văn hoá đặc biệt.

Ban đầu, họ giao lưu bằng nhạc của dân tộc mình. Mỗi người đem nhạc cụ của đất nước mình ra chơi chung. Rồi sau đó họ kết hợp sáng tác ra những bản nhạc pha trộn giữa các dân tộc chung sống. Và người Mỹ “gốc Tây” gọi đó là nhạc Country. Nhằm chỉ rằng đây là nhạc của những quốc gia khác sống tại Mỹ.

Vì kết hợp, nên loại âm nhạc đa sắc tộc này được tạo nên từ nhiều nhạc cụ khác nhau. Lý giải vì sao trong nhạc Country, ngoài đàn guitar xuất xứ từ Tây Ban Nha, còn có đàn Banjo của người da đen (biến thể từ Châu Phi); Mandolin (người Ý); kèn Harmonica của Áo; đặc biệt là người Brazil đem đến bộ gõ phong phú với trống Atabaque; Shekere; Tambourine…

Do sự giao thoa và ngữ điệu của các dân tộc, nên âm giai của nhạc Country cũng có khác biệt. Xuất phát từ nhạc cụ bộ dây, nên các nốt nhạc cũng có tăng giảm tuỳ hứng theo ngón tay. Chúng tạo nên những quãng nghe lợ lợ nhưng độc đáo của guitar.

Những quãng này về sau được phát triển vào nhạc Blue và Rock’n Roll. Người ta gọi là quãng Blue. Đây là quãng nhạc độc đáo của hợp chủng quốc Hoa Kỳ. (Đấy, đến cái âm nhạc “No.1” của xứ cờ hoa cũng phải do dân tộc khác tạo thành).

Túm lại, ta tạm hiểu: nhạc Country được hình thành từ những dân tộc “nước ngoài” đến sống tại Mỹ.

(Bạn có thể tìm hiểu thêm về nhạc Country tại wikipedia)

World Music là gì?

Á à, cũng lại từ anh chàng Mỹ nốt. Đây là danh từ mà người Hoa Kỳ đặt cho loại nhạc được kết hợp của các dân tộc sống ngoài Mỹ. Mà Mỹ thì hình thành từ thực dân Châu Âu (Anh Quốc), nên World music cũng là nhạc nước ngoài loại trừ phương Tây luôn.

Nhớ nhé, Country là các dân tộc sống trong Mỹ, còn World music là dân tộc sống ngoài Mỹ và phương Tây, tức là Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ Latin, một phần Châu Úc. Lý giải nhạc Schlager của Đức không được coi là “nhạc nước ngoài” của Mỹ nhé.

Vậy nhạc dân ca Nhật có phải World Music không? Câu trả lời là không, bởi lẽ World Music mà người Mỹ hướng tới, phải có sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại của nhiều quốc gia gộp lại. Nói dễ hiểu thế này, tai của người phương Tây nghe nhạc Châu Á hay Châu Phi nó ngộ ngộ, lạ lạ.

Nếu tách âm nhạc mỗi quốc gia ra, người Âu họ nghe bài nào cũng na ná nhau, (do đặc thù của các điệu thức). Nhưng nếu kết hợp các chất liệu âm nhạc mỗi quốc gia với nhau, thì nó tạo nên những âm sắc phong phú hơn, có thể khó nghe với chúng ta nhưng dễ nghe với người phương Tây hơn, và họ thích thế hơn.

Ngoài ra, nếu nhạc Country là của người dân lao động sáng tạo, thì World music lại do dân chuyên nghiệp nghiên cứu phát triển (chứ không phải dân tay ngang tình cờ vớ được bí kíp nhé). Vì vậy mãi đến thập niên 80, loại nhạc này mới ra đời sau khi hệ thống nhạc cụ điện tử synthesizer phát triển.

Các nhạc sĩ đã nghiên cứu giả âm thanh các nhạc cụ của các dân tộc Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ Latin, Châu Úc để phát huy các bộ sound của nhạc cụ này. Cho nên, khi nghe những bản World Music của Kitaro, lúc thì ta cảm nhận được âm giai của người Nhật, khi thì Trung Quốc… nó không rõ ràng, nhưng tất cả được quyện lại làm thành tuyệt tác trên những hoà âm hiện đại.

Vậy túm lại, khái niệm World Music được hiểu là âm nhạc đa chủng tộc ngoài Mỹ và phương Tây.

(Bạn có thể tham khảo thêm từ Wikipedia)

Đặc điểm chung của cả nhạc Country và World Music là phải có sự kết hợp của dân tộc này với dân tộc khác. Vì nếu không có sự kết hợp ấy, bản nhạc chỉ là dân ca, là Folk mà thôi.

Bạn thuộc trường phái nhạc Country hay World Music?

Nói đến đây, hẳn bạn đã hình dung khái niệm âm nhạc mà Mỹ và phương Tây hình thành. Vậy nếu bạn muốn viết nhạc Country, hãy tự trả lời câu hỏi: âm giai của bạn kết hợp giữa dân tộc nào với dân tộc nào? Còn với World Music: âm nhạc của bạn kết hợp giữa quốc gia nào với quốc gia nào ngoài Mỹ và phương Tây?

Dĩ nhiên, không ai “vạch lá tìm sâu” như thế. Nhưng nếu bạn muốn khẳng định mình đẳng cấp, thì đẳng cấp cho nó tới. Đừng ngộ nhận để trở thành những tay ngoa ngữ. Và nếu thực sự bạn muốn ấn những mỹ từ ấy vào tác phẩm của mình cho nó Mỹ, thì phải sáng tác cho thật Mỹ. Tránh việc cứ viết nhái nhái Mỹ, rồi tưởng mình là Mỹ, coi chừng Mỹ họ cười cho.