Ngày ấy, giữa bình nguyên Tây Bắc Chiều tháng tám, dưới ngọn cờ Tân Trào Đoàn quân, nghiêm mình thề quyết thắng Thời khắc ấy đã đến, cho dù đốt cháy dãy núi Trường Sơn, vẫn quyết tiến lên giành độc lập
Miền Nam, chính quyền Nhật buông súng Miền Bắc, những quảng trường reo hò Miền Trung, quốc triều từ ngôi báu Toàn dân ta hân hoan cách mạng tháng tám chiến thắng tưng bừng đất nước đứng trước trang sử mới
Rồi 2 tháng 9 ngôi sao vàng tung bay Bài tuyên ngôn phá tan gông xiềng năm châu Giữa Ba Đình nắng vẫn ấm áp theo lời Bác trước thế giới, vang vọng khắp trên toàn cầu Một Việt Nam mới khai sinh từ đây Ngọn cờ quyền dân tộc nay bắt đầu Khắp thuộc địa toàn nô lệ đứng lên giải phóng cho tự do
Trong đêm nay, Hãy tăng nhịp theo tiếng máy Những giai đoạn cuối công trình Trước khi bình minh bắt đầu Rồi ngày mai, Dưới ngôi sao vàng tung bay Những gương mặt đầy rạng rỡ Trước công trình thế kỷ Người anh em Giữa công trường đầy nắng gió Quyết tâm hoàn thành đêm nay Như lời đã hẹn
Ta đã ước hẹn bằng lời tâm giao Của màu áo C - C - 1 (one) ngày nay Của người kỹ sư kiến trúc xây dựng Trên dàn giáo công trình Việt Nam
Khi đất nước ngày càng nhiều đổi thay Cần bày tay khối óc những thợ xây Và chúng ta đã không ngại ngần Quyết đi tới chưa bao giờ lui
Hoàn thành ngay trong đêm nay Những khu nhà máy hiện đại Hoàn thành ngay trong đêm nay Những ngôi trường của tương lai Hoàn thành ngay trong đêm nay Những cung đường nối chân trời Hoàn thành ngay trong đêm nay Những công trình vượt thế kỷ Với lá cờ dẫn đầu Trong màu áo C-C-1 Việt Nam
Tổng công ty Xây dựng số 1 (Contruction Corporation No.1 – gọi tắt là C.C.1), là một tập đoàn xây dựng đa ngành nghề trong nước, được chuyển đổi từ một doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Bộ Xây Dựng của Việt Nam. C.C.1 được xem là một trong những đơn vị xây dựng hàng đầu cho các dự án mang tầm quốc gia. Xem thông tin về Tổng công ty tại đây
Cuối năm 2024, một người bạn công tác tại Tổng Công ty Xây dựng số 1 (gọi tắt là C.C.1) mời tôi đến gặp tổng giám đốc, để đặt hàng viết một bài hát nhân kỷ niệm 45 năm thành lập. Cũng như nhiều đơn vị trước kia, khi viết bài theo yêu cầu, tôi thường yêu cầu được tham quan trực tiếp đơn vị. Và sau buổi trò chuyện, chúng tôi đã lên kế hoạch tham quan một số dự án lớn mà C.C.1 đang tham gia tại tỉnh Quảng Bình, Tây Nguyên và một phần tuyến đường cao tốc.
Tuy nhiên, một tuần sau, bạn tôi gọi điện báo cuối tuần thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ đến làm việc với các đơn vị đang thi công nhà ga T3 của sân bay Tân Sơn Nhất, nơi C.C.1 cũng đang tham gia xây dựng. Và anh mời tôi cùng đến để tham quan kết hợp tìm hiểu.
Chiều hôm ấy, chúng tôi đến nhà ga như kế hoạch. Vì còn ngồn ngang, nên nhà ga T3 chưa có phòng họp riêng, mà cuộc làm việc với thủ tướng phải diễn ra ở không gian mở của tầng 2. Vì vậy, người ta phải sắp xếp hệ thống âm thanh, và cũng vì đó mà chúng tôi có thể nghe rõ những nội dung mà thủ tướng chỉ đạo.
Một trong những lời chỉ đạo của thủ tướng Phạm Minh Chính mà chúng ta thường nghe nhiều lần trên TV, nhưng hôm nay cũng được nhắc lại. Đó là câu “làm ngày làm đêm,…ăn tranh thủ – ngủ khẩn trương…”. Câu nói này bất chợt khiến tôi nảy ra ngay ý tưởng viết bài hát về một công trình làm việc xuyên đêm để kịp tiến độ. Qua đó nêu được tinh thần làm việc trách nhiệm của đơn vị.
Sau khi về, tôi nói với bạn tôi rằng không cần đi tham quan các tỉnh nữa. Và bắt đầu viết sơ lược dàn ý, sau đó điều chỉnh dần bài hát. Đối với tôi, việc đưa những từ ngữ đặc thù chuyên ngành xây dựng vào giai điệu không có gì là khó, thậm chí khá mượt mà. Chẳng hạn như “giàn giáo”; “công trình”; “kỹ sư”… Và tôi cũng đã làm tương tự như trong các ca khúc “Bài ca kỳ nghỉ hồng” (chiến dịch Kỳ nghỉ hồng); hay “Người vẽ nguồn sáng tương lai” (Công ty Tư vấn Xây dựng Điện 2)…
Tựa đề ban đầu mà tôi hài lòng là “Hoàn thành ngay trong đêm nay”. Đây là câu điệp khúc lặp lại trong bài hát, và cũng là cách đặt tựa đề dễ dàng nhắc nhớ cho người nghe. Tuy nhiên, anh bạn tôi thích cụm từ “công trình thế kỷ” trong bài hát hơn. Và anh đề nghị tôi sửa thành “C.C.1 Xây dựng công trình thế kỷ”, chính thức là tựa đề của bài hát kỷ niệm 45 năm thành lập Tổng Công ty Xây dựng Số 1.
Phi trường giờ đây dẫu đã khuya Trên đường băng phi cơ nối tiếp về Những dòng người từng hàng tiếp bước nhau Chờ đặt chân vào thành phố muôn tiếng cười Có những người miệt mài trước máy soi Vẫn im lặng nhìn qua những dáng hình Dấu thông hành của Việt Nam mến yêu Vừa đặt lên thay lời chào đón.
Người đồng chí an ninh cửa khẩu Bước chân trên đường băng trong nắng gió Một trọng trách trong tim chưa hề quên Giữ cổng trời bình yên thành phố Bác Người đồng chí an ninh cửa khẩu Ánh sao trên cầu vai luôn lấp lánh Cùng rọi chiếu trắng đen đang ẩn sâu Giữ cổng trời Việt Nam sáng tương lai.
Tháng năm nào khi tiếng súng đã yên Những binh đoàn đầu tiên đã hướng về Đắp xây lại đường băng với ước mơ Một Việt Nam bay trên đôi cánh hồng Ước mơ này ngày càng một lớn hơn Bầu trời quê hương mở ra thêm cánh cửa Đón muôn ngàn đường bay khắp bốn phương Được đặt lên trên vai người chiến sĩ
Người đồng chí an ninh cửa khẩu Đã bao phen chặn từng cơn sóng gió Kẻ thù vẫn mưu toan kế hiểm sâu Trước thanh bình của Việt Nam được thống nhất Người đống chí an ninh cửa khẩu Trí tâm can trường trong chiến đấu Dù cuộc sống hôm nay bao nhọc nhằn Vẫn trung thành nguyện chân chính trong tim
Thu âm hát theo giờ giá rẻ là dịch vụ khá phổ biển hiện nay ở các phòng thu âm TP.HCM. Giá mỗi nơi mỗi khác, nhưng trung bình sẽ khoảng 500k đồng/giờ. Phù hợp cho những người không chuyên và hát qua beat nhạc youtube.
Nếu như cách đây hơn 20 năm, nhu cầu thu âm chỉ có ở “thế giới” của các nhạc sĩ – ca sĩ chuyên nghiệp. Không ít người ước mơ một lần được đứng trong phòng kín, đeo headphone và hát trước những chiếc micro phantom chuyên dụng.
Lý do là các thiết bị thu âm analog khá đắt đỏ. Nên hồi đó ở TP.HCM chỉ có hãng ghi âm nhà nước như Vafaco, đài phát thanh, Hãng phim trẻ… mới có kinh phí để thực hiện. Kèm theo đó là giá dịch vụ sẽ cao, bởi kèm theo đó là bộ máy cồng kềnh của những chuyên viên, kỹ thuật viên nhà nước.
Đến những năm 2000, khi công nghệ ghi âm Việt Nam phát triển. Các thiết bị thu âm dạng băng từ analog đã chuyển sang kỹ thuật số digital với những software thay thế máy móc cồng kềnh. Nên với một chi phí không quá cao, tư nhân cũng có thể tự đầu tư một phòng thu cho mình, gọi là Home Studio. Các kỹ thuật viên là những nhạc sĩ chuyên nghiệp phụ trách.
Vì thế, với một chi phí không cao, được gọi là thu âm giá rẻ, các khán thính giả cũng dễ dàng tiếp cận với công nghệ ghi âm chuyên nghiệp này.
Những lý do chọn gói thu âm theo giờ
.. Làm quà tặng cha mẹ – người yêu
Nếu như trước kia, bạn muốn gửi gắm lời yêu thương đến một ai đó, bạn sẽ thông qua chương trình “quà tặng âm nhạc” trên sóng radio. Nhưng liệu người kia có nghe quà tặng đúng giờ phát sóng không? Phần lớn là không! do chẳng mấy ai đem theo máy radio.
Vì vậy, một nhu cầu khác đã nảy sinh: được gửi gắm yêu thương trực tiếp qua bản ghi âm với giọng hát của chính mình. Sau đó, bạn send bản ghi âm qua zalo kèm theo vài dòng ấm áp. Thế là rung động trái tim người ấy ngay!
Khách hàng phòng thu chúng tôi thường thu âm gửi tặng đến sinh nhật người yêu (hoặc ngày 8/3; 20/10); sinh nhật cha mẹ; bạn bè hoặc người thân. Khi hỏi vì sao bạn không nói trực tiếp, mà phải kỳ công thu âm một bài hát. Phần lớn có câu trả lời: lời nói thì dễ, nhưng không đọng lại được. Còn bài hát thì họ nhớ, và lưu lại trong điện thoại.
.. Lưu giọng mình cho thế hệ con cháu
Một số anh chị lớn tuổi nhận ra rằng, mình ao ước được nghe giọng nói của cha mẹ. Giá như ngày xưa có công nghệ ghi âm phổ thông, thì có thể còn lưu được giọng hát của thân sinh.
Tuy nhiên, ngày xưa không làm được, nhưng ngày nay thì lại quá dễ. Không ít khách hàng đã đến phòng thu âm (trong đó có NXN Studio) để thực hiện nguyện vọng của mình. Họ tin rằng, nếu có một bản ghi âm, đưa lên youtube, thì sau này con cháu có thể tìm lại dễ dàng. Và đương nhiên, không gì ý nghĩa bằng những bài hát gửi gắm thế hệ sau.
Giá như ngày xưa có công nghệ ghi âm phổ thông, thì có thể còn lưu được giọng hát của thân sinh
.. Thu âm cho con song song với việc học hát
Thu âm cho con bạn. tại sao không? Nhà bạn có những đứa trẻ yêu thích ca hát. Bạn đã cho các cháu đi học hát, nhưng chúng chỉ được thị phạm 1 chiều. Tức là chỉ nghe được nhận xét đúng sai từ phía thầy cô, hoặc lời khen từ cha mẹ. Nhưng các con không hề nghe được giọng hát mình thực sự thế nào để tự khắc phục.
Vì vậy, người ta thường kết hợp việc học thanh nhạc, và thêm 1 buổi vào phòng thu âm, để nghe lại chính giọng của mình. Thế nào là sai nhịp, thế nào là hát phô, các con sẽ nhanh chóng nhận ra khuyết điểm và tự chỉnh sửa được ngay với sự hướng dẫn của nhạc sĩ chuyên nghiệp.
Nếu không tự nghe được giọng của mình, các cháu khó có thể tự khắc phục những nhược điểm của mình
.. Thu âm là cách học thuộc bài nhanh nhất
Bạn muốn tập một bài hát cho đội văn nghệ công ty, trường học, để tham gia hội diễn. Nhưng thời gian không cho phép. Cách nhanh nhất là đưa mọi người vào phòng ghi âm để thu bài hát yêu cầu. Sau đó, đưa mọi người về nghe và học lời.
Bạn biết tại sao các ca sĩ thuộc cả trăm bài hát không? Vâng, cách nhanh nhất là học vào phòng thu, trong lúc tập trung hát đi hát lại thì họ thuộc một phần. Rồi trong lúc di chuyển hoặc làm việc khác, họ cũng mở bản audio đó để nghe cho thấm. Và đương nhiên họ sẽ thuộc nhanh chóng trong vòng 1 ngày.
Vậy với cách bỏ một chút chi phí vào phòng thu âm để thuộc bài nhanh, nhưng đổi lại là tiết kiệm thời gian cho công việc. Bạn chỉ cần tập thêm động tác là xong. Còn một bên là mất cả buổi chiều mỗi tuần để tập hợp và tập dợt mãi không thuộc nổi bài, trong khi Deadline tới nơi. Bạn chọn cách nào?
.. Làm clip báo cáo thay vì đọc 10 tờ A4
Bạn chán phải lên đọc một báo cáo đại hội cổ đông dài chục trang, kèm theo số liệu lằng nhằng. Nhiều khi mất cả tiếng đồng hồ mà không ai nghe. Sao bạn không làm một video slide trình chiếu, trong đó bạn sẽ thu âm sẵn bài thuyết minh. Còn số liệu thì bạn thể hiện bằng hình ảnh Infographic không hơn sao?
Cách thực hiện, bạn cần soạn một bài báo cáo với văn đọc để thu âm. Ở những phần số liệu, bạn không nên đọc con số chính xác. Bởi lẽ người nghe sẽ bị “lùng bùng” nếu quá nhiều con số ở đó. Thay vì vậy, bạn hãy đọc con số có giá trị tương đối.
Ví dụ: con số chính xác là: 516,42 triệu. Bạn hãy đọc con số tương đối là: hơn 516 triệu; hoặc: gần bằng 516 triệu rưỡi.
Đồng thời, bạn cần thực hiện phần thuyết minh powepoint. Ở đó bạn có thể ghi chính xác là 516,42 triệu. Và nếu có biểu đồ, con số này sẽ tự thể hiện trên màn hình cho bạn. Và ghép phần thu âm với file inforgraphic này để tạo thành một video clip báo cáo, phát lên làm hình led của hội nghị.
Thực hiện phần đọc thuyết minh cho bài báo cáo sẽ dễ hiểu và đỡ nhàm chán hơn so với việc đọc báo cáo thông thường
Việc chuẩn bị Beat nhạc để thu âm hát đám cưới là việc rất cần thiết. Vì tất cả các phòng thu âm đều có giới hạn thời gian nhất định. Nếu bạn không chuẩn bị trước bài hát, sẽ rất mất thời gian mà không hiệu quả cho đại tiệc đời mình.
.. Không nên dùng Beat nhạc lọc giọng ca sĩ
Khi kỹ thuật số phát triển, một số phòng thu âm sử dụng software loại bỏ giọng hát trong MV. Hay còn gọi là tách nhạc nền làm bài hát karaoke, khiến cho beat nhạc bị mất nhiều dãi tần. Nếu nghe kỹ, bạn có thể nhận ra vẫn còn giọng hát của ca sĩ trong hiệu ứng Echo.
Những Beat nhạc bài hát này chỉ sử dụng trong phòng karaoke nhỏ. Vậy nếu bạn đưa ra hệ thống âm thanh sân khấu thì sao? Xin trả lời, có thể bạn khó nhận ra, nhưng thực chất ấm thanh sẽ như bị “rỗng”, không có lực.
Phòng thu âm NXN của nhạc sĩ Xuân Nghĩa không khuyến khích bạn chọn những Beat nhạc thế này. Hãy gửi cho tôi nghe trước bài hát mà bạn muốn. Tôi sẽ kiểm tra xem có phải beat nhạc lọc giọng hay beat cover. Nếu không đạt, tôi sẽ tư vấn trực tiếp cho bạn qua số Zalo cuối trang.
…một số phòng thu âm sử dụng software để loại bỏ tiếng hát của ca sĩ trong các bài hát MV. Gọi là tách nhạc nền làm karaoke, khiến cho beat nhạc bị mất nhiều dãi tần…
.. Nên dùng Beat nhạc Cover
Ít bạn biết rằng, đa số nhạc karaoke mà bạn hát ở youtube, đều không phải bản gốc. Chúng được các phòng thu âm làm lại bằng đàn organ thế hệ mới, với tone và tempo tương đương bài hát ở MV gốc. Và gọi là (beat nhạc cover).
Cho nên, Beat nhạc Cover tuy không bằng bản gốc, nhưng ít nhiều vẫn đầy đủ các dãi tần để phát trên hệ thống âm thanh tiệc cưới.
Tại sao hiếm có beat nhạc gốc? Tại vì các bản ghi âm đều do các ca sĩ tự sản xuất. Vì thế, họ sẽ không chia sẻ những beat nhạc này. Nếu không sẽ có những “ca sĩ đàn em” lấy beat nhạc của họ để “soán ngôi”.
.. Hạn chế dịch tone khi thu nhạc đám cưới
Khi chọn Beat nhạc, bạn cần phải lựa tone phù hợp với mình (tone nam hoặc tone nữ). Hạn chế việc phải nhờ phòng thu âm dịch tone chỉ vì mình thích bài hát ấy quá. Thông thường nếu MV gốc là giọng nữ, thì người nhạc sĩ làm beat nhạc cover cũng sẽ làm tone nữ.
Cũng có một số bài hát nổi tiếng với nhu cầu được hát nhiều, người ta có thể làm thêm Beat nhạc Cover cho Tone nam (hoặc ngược lại). Nếu có thì quá tốt. Tuy nhiên, việc làm thêm một Beat nhạc khác rất mất công, và tốn sức. Nên nhiều Recording Studio đã dùng phần mềm chuyên dụng để chuyển tone bài hát, từ giọng nam qua giọng nữ, và ngược lại.
Điều này, những nhạc sĩ chuyên nghiệp chúng tôi không khuyến khích. Bởi bạn nên hiểu rằng, việc dùng software chuyển tone một bản audio chỉ giới hạn trong quãng ngắn. Thường không quá 1 cung (lên xuống khoảng 1 tone) trong trường hợp đối đế.
Lý do giọng nam nữ cách nhau 1 quãng 5. Ví dụ nốt cao nhất giọng nam trung bình khoảng Mí, và giọng nữ cao tầm Sí. Vậy nếu hạ tone nam qua tone nữ (hoặc ngược lại), tức hạ 2,5 cung (1 quãng 5), các tần số bass sẽ bị mất hoặc nhiễu (méo tiếng). Bởi nó đã bị dịch xuống vị trí trầm… âm u như địa ngục, và tiếng trống nghe như gõ xoong nồi.
Nếu dịch tone quá nhiều, những nốt bass trầm sẽ bị dịch xuống vị trí trầm… âm u như địa ngục, và tiếng trống nghe như gõ xoong nồi.
.. Làm Beat nhạc riêng cho mình
Trong ca hát, giả sử giọng bạn có nội lực mà cái beat nhạc “tách giọng” mỏng te thì chắc chắn bạn nghe không thể hay được. Hoặc giọng bạn tình cảm, mà beat nhạc do dịch tone như tiếng xoong nồi và địa ngục, thì khác nào “thảm họa âm nhạc”? Vì thế, chọn nhạc beat nhạc hợp giọng là điều quan trọng trong tình cảnh này.
Hiện tại TPHCM có rất nhiều phòng thu âm chuyên nghiệp. Bạn có thể tìm kiếm từ khóa tại google. Nếu chưa có lựa chọn, hãy liên hệ với phòng thu âm của nhạc sĩ Xuân Nghĩa. Tác giả ca khúc Đến với con người Việt Nam tôi sẵn sàng tư vấn cho bạn.
Trường hợp bạn không tìm được beat nhạc cover phù hợp, nhưng vẫn muốn thu âm bài hát đám cưới đó, thì bạn có thể cân nhắc dịch vụ LÀM NHẠC BEAT NHẠC COVER RIÊNG CHO MÌNH tại phòng thu âm của nhạc sĩ Xuân Nghĩa.
Phòng thu âm NXN sẽ làm lại Beat Cover dựa theo MV mà bạn muốn. Khi làm nhạc beat cho bạn, tôi chỉ giữ lại những phần chính, như cấu trúc, câu intro chủ đạo (nếu có), tempo, tiết tấu, hòa âm. Còn lại, sẽ được biến tấu khác đi để bạn tránh bị đánh bản quyền youtube. Và đó sẽ là bản ghi âm độc quyền của bạn, sử dụng về sau khi hát giao lưu ở những không gian khác.
Làm nhạc Beat nhạc cho riêng mình sẽ đảm bảo được chất lượng âm thanh, tránh bị đánh bản quyền
.. Thu âm hát đám cưới bắt đầu từ đâu?
Xem chi tiết…
Từ sân chơi của giới nghệ sĩ
Nếu như trước kia, việc khai tiệc thành hôn chỉ đơn thuần là múa khai mạc. Sau đó đôi cô dâu chú rể xuất hiện với sự giới thiệu của MC. Việc này lặp đi lặp lại khiến các lễ cưới đều có chung kịch bản. Và các cặp đôi về sau càng không muốn “đụng hàng”.
Dù không có ghi chép rõ ràng, nhưng được biết vào thời gian ấy, việc thay đổi “kịch bản truyền thống” xuất phát từ một số nhạc sĩ trẻ thế hệ 7X. Họ sáng tác riêng một bài hát như một món quà ý nghĩa. Khi hoàn thành, chú rể sẽ đến studio để thu âm hát ca khúc đám cưới của mình. Sau đó, sẽ diễn lypsyn trong tiệc ra mắt, thay cho tiết mục múa khai mạc truyền thống.
Lý do chú rể phải hát câm, là cả cô dâu và chú rể đều mệt từ sáng đến tối với những lễ gia tiên hai họ. Vì vậy, họ sẽ không đủ hơi mà hát dù là dân chuyên nghiệp. Đồng thời, việc ghi hình cho sự kiện này không thể làm lại lần thứ hai. Vì vậy, thu âm bài hát đám cưới để hát lypsyn trước camera là một lựa chọn an toàn, luôn được hai họ thông cảm).
Đến sân khấu của mọi gia đình
Bạn phải biết rằng, để hát được thì phải có nhạc Beat. Mà vào thời ấy chỉ có “dân trong nghề” mới có điều kiện để làm nhạc cho chính mình. Cho đến khi công nghệ điện thoại thông minh lên ngôi từ những năm 2010, với cánh cửa mới mà Youtube đem đến qua những clip Karaoke miễn phí, thay cho máy phát Karaoke Midi nhàm chán trước đây.
Thế là, Khi có những beat nhạc miễn phí, các “chú rể” hoặc “cô dâu” có nhiều lựa chọn hơn. Cùng với sự phát triển của Home Studio, họ có thể đến những phòng thu âm để thu âm hát như ca sĩ chuyên nghiệp.
Từ đây, dịch vụ thu âm hát đám cưới bắt đầu phát triển. Và các cô dau chú rể không còn ngần ngại khi tự thể hiện mình trên sân khấu của chính mình.
Thu âm hát đám cưới giá bao nhiêu?
Ở phòng thu âm hát của nhạc sĩ Xuân Nghĩa (NXN Recording Studio) hiện có nhiều mức giá cho các hình thức và đối tượng khác nhau. Riêng với giá trọn gói thu âm hát đám cưới gồm Combo: Thu âm + Edit + M ix + Master
Thỉnh thoảng trong các hội diễn văn nghệ quần chúng, tôi thấy không ít tiết mục bộ đội Trường Sơn lại mặc trang phục rằn ri. Có người cho là phản cảm, có người cho rằng “quân phục rằn ri là của bộ đội hiện nay nên diễn được”.
Bản thân nhiều giám khảo cũng lúng túng vì không biết chấm thế nào cho đúng. Vì vậy tôi xin bàn luận một chút để bạn hiểu rõ hơn, có nên hay không khi xây dựng hình tượng bộ đội Trường Sơn mặc quân phục rằn ri trên sân khấu.
.. Tìm hiểu về trang phục rằn ri
Vào thế chiến thứ hai, các chuyên gia quân sự Mỹ đã thiết kế cho lính biệt kích loại trang phục ẩn nấp có tên gọi là Camouflage (nguỵ trang). Họ nghiên cứu từ cách ẩn náu của một loại cá “Peacock Flounder” (Cá bơn chấm xanh) ở vùng biển Hawai. Khi bơi sát đáy, cơ thể chúng đổi màu theo đá hoặc san hô bên dưới. Lúc này chúng như “tàng hình” và khó phát hiện.
Loài cá “Peacock Flounder” tự đổi màu theo đá và cát để nguỵ trang. Nhất là bức ảnh thứ 4, con cá gần như tàng hình.
Chính vì vậy màu sắc rằn ri được thiết kế mô phỏng bề mặt đất đá nơi trận địa chứ không phải màu cây rừng như nhiều người thường nghĩ. Và quân phục rằn ri cũng có nhiều màu cho phù hợp với thổ nhưỡng nơi chiến đấu.
Chẳng hạn, với lực lượng mặt đất và lính dù, rằn ri sẽ gồm xanh lá cây, nâu, trắng, đen. Lực lượng hải cẩu (đặc nhiệm biển) và lực lượng vùng núi tuyết sẽ có màu xanh biển và trắng. Còn lính sa mạc sẽ có màu vàng và nâu. Dần dần, rằn ri trở thành quân phục chiến đấu chung của cả thế giới.
Tuy nhiên, trong giai đoạn Mỹ ngụy, những cuộc đàn áp, bắt bớ… đều mang màu áo lính rằn ri. Điều đó khiến dân chúng kinh sợ. Từ đó rằn ri được xem là biểu tượng của “vũ lực” và “đàn áp”.
Cách ngụy trang của biệt kích Mỹ
…Trong suốt giai đoạn Mỹ ngụy, những cuộc đàn áp, bắt bớ… đều mang màu áo rằn ri. Điều đó khiến dân chúng kinh sợ. Từ đó rằn ri được xem là biểu tượng của “vũ lực” và “đàn áp”.
.. Vậy quân phục bộ độ cụ Hồ mặc màu gì?
Khác với quân phục rằn ri của Mỹ – ngụy, bộ đội Việt Nam dùng quân phục màu xanh cây rừng. Bởi dọc dãi Trường Sơn chúng ta chỉ toàn là rừng phủ xanh đồi núi. Khi hành quân, bộ đội lấy lá cây phủ lên ba lô, nón cối. Khi có động, bộ đội chỉ việc nép cạnh một bụi cây là trực thăng khó có thể phát hiện từ trên cao.
Chính vì vậy bộ đội Bắc Việt đã đi bộ vào Nam qua dãi Trường Sơn suốt bao năm trời mà địch khó phát hiện. Cuối cùng Mỹ phải sử dụng thủ đoạn rải chất độc da cam để cháy vàng hết cây rừng. Mục đích là để nhìn thấy màu xanh áo bộ đội.
Tuy nhiên, điều kỳ diệu là cây này chết thì cây khác mọc lên. Chúng tiếp tục che chở cho bộ đội đến ngày giải phóng. Chính vì vậy, màu xanh trơn của bộ đội còn là biểu tượng của sự “gan dạ”, “bất khuất”, của sự “hiền hòa”, và “che chở”.
Màu quân phục truyền thống của bộ đội Việt Nam
Quân phục màu xanh trơn của bộ đội còn là biểu tượng của sự gan dạ; hiền hòa; và “che chở”.
Sau ngày hòa bình, quân phục rằn ri được đưa vào sử dụng cho một số lực lượng chiến đấu. Trong đó có lực lượng chống Fun Rô; cảnh sát biển; lực lượng trấn át tội phạm; bộ đội biên phòng v.v… Tuy nhiên, màu xanh trơn vẫn là gam chủ đạo của quân đội Việt Nam hiện nay.
.. Vậy dùng trang phục rằn ri sai cách sẽ ra sao?
Trở lại với đề tài ta đang bàn, nếu bạn xây dựng hình tượng bộ đội Trường Sơn trên sân khấu với trang phục rằn ri cầm cờ đỏ sao vàng thì sao? Xin trả lời là người xem không phân biệt được đâu là “ta” đâu là “địch”, đâu là “chính nghĩa” đâu là “hung tàn”.
Một đơn vị Đoàn phường xây dựng kịch bản hội diễn thế này: tiết mục trước là cảnh minh họa bộ đội áo xanh chiến đấu với giặc áo rằn ri. Sang tiết mục sau, thì hai bạn rằn ri vừa rồi để nguyên xi quân phục ra múa bài “Hoa Sen dâng Bác”.
Người xem cảm giác như “địch vừa thắng ta, xông ra cảm ơn Bác”. Một bạn hồn nhiên trả lời rằng “đây là quân phục mượn của bộ đội biên phòng”.
Đúng, đây là quân phục hôm nay, nhưng không phải hôm qua. Còn trong lịch sử, rằn ri là quân phục của chế độ Mỹ ngụy. Cho nên, nếu anh bộ đội mặc quân phục rằn ri, khóc lóc chia tay mẹ lên đường đi B, chắc chắn người xem sẽ bảo: à, đây là một tay chiêu hồi hoặc Việt gian.
Tôi còn nhớ năm 2010, trong chương trình ca nhạc “Đêm huyền thoại” chào mừng 35 năm giải phóng miền Nam, được truyền hình trực tiếp (do một tờ báo lớn ở TP.HCM tổ chức). Chương trình kết thúc bằng tiết mục thời trang bộ đội . Trong đó có các kiểu quần phục xanh và rằn ri cách điệu.
Nếu như tiết mục này tách riêng thì sẽ không có gì để nói. Nhưng vị đạo diễn lại lồng ghép vào cảnh cuối khi xe tăng húc đổ cổng dinh độc lập. Và kết quả trên màn hình là:
Trong không khí tưng bừng ngày 30.4 lịch sử, các cô chân dài với trang phục rằn ri chiếc thấp chiếc cao, õng ẹo bên các anh bộ đội áo xanh. Còn lính ngụy quân phục rằn ri thì hân hoan với cờ đỏ sao vàng. Thậm chí một diễn viên nam “bộ đội” còn vui vẻ kè hai cô người mẫu rằn ri bước ra chung vui ngày giải phóng.
Mẹ tôi sau khi xem xong phải thốt lên: “bộ đội vào giải phóng miền nam để ăn chơi à?”. Hậu quả hôm sau tờ báo đó có một cuộc họp khẩn cấp…
Sân khấu là thế, nó là nơi khái quát hóa hiện thực. Cho nên dù muốn hay không thì tất cả những gì xuất hiện trên sân khấu. Người xem đều nhìn ở góc độ “ý nghĩa”.
Vì thế dù trang phục rằn ri ngày nay là quân phục chiến đấu của bộ đội Việt Nam. Nhưng khi bạn muốn tái hiện bộ đội Trường Sơn, bạn phải hiểu về quân phục lịch sử. Chỉ khi nào bạn diễn những tiết mục không ngày nay, hoặc đặc trưng lực lượng, thì bạn mới có thể sử dụng chính quần áo rằn ri đó.
Chúng ta vẫn thường nghe 2 thuật ngữ âm nhạc quốc tế là nhạc Country và World Music. Hiểu theo kiểu google translator là nhạc Quê hương và nhạc Thế giới. Vậy thực hư ý nghĩa những cụm từ này là gì?
Còn nhớ hồi xưa, trên bìa đĩa nhạc Country thường có hình mấy tay Cao bồi cưỡi ngựa chăn bò. Nên nhiều biên tập ca nhạc còn gọi là nhạc Đồng quê cho mỹ miều. Còn với thế hệ 7x thì chỉ nghe nhạc qua radio. Họ chỉ phân biệt là nhạc trong nước và nhạc Quốc tế mà thôi.
.. Nhạc Country là gì?
Cả thế giới đều biết, Folk Music tức là nhạc dân ca. Mà dân ca là nhạc lưu truyền trong dân gian, thường tác giả là khuyết danh. Vậy Country Music (nhạc quê hương hoặc nhạc đồng quê) có khác gì với nhạc Folk?
Thuật ngữ Country Music xuất phát từ miền viễn Tây nước Mỹ như Houston, Texas vào đầu những năm 1920. Nơi đây tập trung những cư dân đến từ các quốc gia khác như Mexico, Brazin,… Họ cùng lao động, trồng trọt chăn nuôi và xây dựng cuộc sống. Từ đó hình thành sự giao thoa văn hoá đặc biệt.
Ban đầu, họ giao lưu bằng nhạc của dân tộc mình. Mỗi người đem nhạc cụ của đất nước mình ra chơi chung. Rồi sau đó họ kết hợp sáng tác ra những bản nhạc pha trộn giữa các dân tộc chung sống. Và người Mỹ “gốc Tây” gọi đó là nhạc Country. Nhằm chỉ rằng đây là nhạc của những quốc gia khác sống tại Mỹ.
Vì kết hợp, nên loại âm nhạc đa sắc tộc này được tạo nên từ nhiều nhạc cụ khác nhau. Lý giải vì sao trong nhạc Country, ngoài đàn guitar xuất xứ từ Tây Ban Nha, còn có đàn Banjo của người da đen (biến thể từ Châu Phi); Mandolin (người Ý); kèn Harmonica của Áo; đặc biệt là người Brazil đem đến bộ gõ phong phú với trống Atabaque; Shekere; Tambourine…
Do sự giao thoa và ngữ điệu của các dân tộc, nên âm giai của nhạc Country cũng có khác biệt. Xuất phát từ nhạc cụ bộ dây, nên các nốt nhạc cũng có tăng giảm tuỳ hứng theo ngón tay. Chúng tạo nên những quãng nghe lợ lợ nhưng độc đáo của guitar.
Những quãng này về sau được phát triển vào nhạc Blue và Rock’n Roll. Người ta gọi là quãng Blue. Đây là quãng nhạc độc đáo của hợp chủng quốc Hoa Kỳ. (Đấy, đến cái âm nhạc “No.1” của xứ cờ hoa cũng phải do dân tộc khác tạo thành).
Túm lại, ta tạm hiểu: nhạc Country được hình thành từ những dân tộc “nước ngoài” đến sống tại Mỹ.
Một ban nhạc Country truyền thống với những nhạc cụ đến từ nhiều quốc gia
Á à, cũng lại từ anh chàng Mỹ nốt. Đây là danh từ mà người Hoa Kỳ đặt cho loại nhạc được kết hợp của các dân tộc sống ngoài Mỹ. Mà Mỹ thì hình thành từ thực dân Châu Âu (Anh Quốc), nên World music cũng là nhạc nước ngoài loại trừ phương Tây luôn.
Nhớ nhé, Country là các dân tộc sống trong Mỹ, còn World music là dân tộc sống ngoài Mỹ và phương Tây, tức là Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ Latin, một phần Châu Úc. Lý giải nhạc Schlager của Đức không được coi là “nhạc nước ngoài” của Mỹ nhé.
Vậy nhạc dân ca Nhật có phải World Music không? Câu trả lời là không, bởi lẽ World Music mà người Mỹ hướng tới, phải có sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại của nhiều quốc gia gộp lại. Nói dễ hiểu thế này, tai của người phương Tây nghe nhạc Châu Á hay Châu Phi nó ngộ ngộ, lạ lạ.
Nếu tách âm nhạc mỗi quốc gia ra, người Âu họ nghe bài nào cũng na ná nhau, (do đặc thù của các điệu thức). Nhưng nếu kết hợp các chất liệu âm nhạc mỗi quốc gia với nhau, thì nó tạo nên những âm sắc phong phú hơn, có thể khó nghe với chúng ta nhưng dễ nghe với người phương Tây hơn, và họ thích thế hơn.
Ngoài ra, nếu nhạc Country là của người dân lao động sáng tạo, thì World music lại do dân chuyên nghiệp nghiên cứu phát triển (chứ không phải dân tay ngang tình cờ vớ được bí kíp nhé). Vì vậy mãi đến thập niên 80, loại nhạc này mới ra đời sau khi hệ thống nhạc cụ điện tử synthesizer phát triển.
Các nhạc sĩ đã nghiên cứu giả âm thanh các nhạc cụ của các dân tộc Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ Latin, Châu Úc để phát huy các bộ sound của nhạc cụ này. Cho nên, khi nghe những bản World Music của Kitaro, lúc thì ta cảm nhận được âm giai của người Nhật, khi thì Trung Quốc… nó không rõ ràng, nhưng tất cả được quyện lại làm thành tuyệt tác trên những hoà âm hiện đại.
Vậy túm lại, khái niệm World Music được hiểu là âm nhạc đa chủng tộc ngoài Mỹ và phương Tây.
Đặc điểm chung của cả nhạc Country và World Music là phải có sự kết hợp của dân tộc này với dân tộc khác. Vì nếu không có sự kết hợp ấy, bản nhạc chỉ là dân ca, là Folk mà thôi.
Một ban nhạc phong cách thể loại World Music
.. Bạn thuộc trường phái nào?
Nói đến đây, hẳn bạn đã hình dung khái niệm âm nhạc mà Mỹ và phương Tây hình thành. Vậy nếu bạn muốn viết nhạc Country, hãy tự trả lời câu hỏi: âm giai của bạn kết hợp giữa dân tộc nào với dân tộc nào? Còn với World Music: âm nhạc của bạn kết hợp giữa quốc gia nào với quốc gia nào ngoài Mỹ và phương Tây?
Dĩ nhiên, không ai “vạch lá tìm sâu” như thế. Nhưng nếu bạn muốn khẳng định mình đẳng cấp, thì đẳng cấp cho nó tới. Đừng ngộ nhận để trở thành những tay ngoa ngữ. Và nếu thực sự bạn muốn ấn những mỹ từ ấy vào tác phẩm của mình cho nó Mỹ, thì phải sáng tác cho thật Mỹ. Tránh việc cứ viết nhái nhái Mỹ, rồi tưởng mình là Mỹ, coi chừng Mỹ họ cười cho.
Các bạn nào từng múa dân vũ ắt hẳn phải biết bản nhạc không lời Chicken Dance (vũ điệu gà con). Và trong danh mục dân vũ các nước, thì Chicken Dance lại được liệt vào vũ điệu dân gian Anh quốc. Điều này có đúng hay không?
Động tác minh họa vui trong bài dân vũ chicken dance
.. Từ bài dân vũ về “đàn vịt”
Theo nhiều tài liệu, bản nhạc mà chúng ta thường gọi là Chicken Dance ấy ra đời đầu tiên không phải ở Anh, mà lại ở Thụy Sỹ. Đây là bài nhạc được soạn cho đàn accordion, viết vào cuối 1957, do nhạc sĩ Werner Thomas sáng tác. Ông là một nhạc công chơi đàn phong cầm ở nhà hàng địa phương.
Tựa đề đầu tiên mà tác giả ở quốc gia đồng hồ đắt nhất thế giới, đặt là “Der Ententanz”. (Tiếng Anh tạm dịch là The Duck Dance – Vũ điệu của chú vịt). Bản nhạc không lời này diễn tả bước chạy lạch bạch của đàn vịt con (đoạn A). Và đoạn B mô tả hình ảnh những chút vịt lả lướt trên mặt nước. Đương nhiên, điệu múa dân vũ cũng hình thành từ đây mà ra.
Tuy nhiên, sau khi phổ biến thì bản nhạc cùng vũ điệu đàn vịt này được lan truyền khắp Đông Âu. Nhưng có vẻ như với lý giải của các nghệ sĩ múa phương Tây, họ cảm nhận những động tác vũ điệu ấy giống với loài chim hơn. Họ gọi bằng ngôn ngữ bản xứ là vũ điệu về loài chim: “Vogeltanz” (The Bird Dance).
Ở Hà Lan lại gọi là “De Vogeltjesdans” (The dance of the little birds). Còn ở Đức, người ta gọi là “Dance Little Bird”… Họ lý giải, đoạn A là đàn chim gọi nhau, và đoạn B là hình ảnh đàn chim bay lượn. Nghe cũng hợp lý.
.. Đến bài dân vũ “đàn gà”
Vậy tại sao bây giờ chúng ta lại gọi là vũ điệu gà con (Chicken dance)? Rõ ràng gà thì không thể bơi hay tung cánh bay? À, câu chuyện là thế này:
Trong một chương trình truyền hình địa phương vào năm 1981, ở vùng Tulsa, Oklahoma, Oktoberfest (Mỹ), một ban nhạc Đức luốn chơi bản nhạc này để làm chủ đề hóa trang. Thế nhưng ở khắp vùng Tulsa lúc ấy không còn bộ trang phục Vịt nào, chỉ có mỗi trang phục Gà.
Vậy là người Mỹ ở đó quyết định đổi tên tiết mục múa ấy là Chicken Dance (Vũ điệu gà con) cho phù hợp với bộ hóa trang để lên sóng. Từ đó, bản nhạc có tên mới: Chicken Dance.
Hình ảnh bộ hóa trang múa dân vũ chicken dance lần đầu tiên xuất hiện trên truyền hình Mỹ vào năm 1981
Như vậy, rõ ràng bài dân vũ này không phải xuất xứ từ Anh. Mà chỉ là được phổ biến rỗng rãi từ một quốc gia nói tiếng Anh mà thôi.
Chẳng lẽ sự kiện hàng thế kỷ qua, mà các nhạc sĩ trên toàn thế giới lại thờ ơ với đề tài “Happy New Year” cho những bài hát của mình?
Hẳn các bạn tìm nhạc mừng năm mới tết tây, sẽ gặp oái oăm là chỉ có duy nhất bài hát Happy new year của ban nhạc ABBA là phù hợp. Còn lại toàn nhạc giáng sinh (Hoặc kết hợp Marry Christmas and Happy new year). Vậy chẳng lẽ sự kiện toàn cầu, mà hàng thế kỷ chỉ có 1 bài hát riêng về phút giao thừa?
Ban nhạc ABBA Thụy Điển
Nào, trước tiên, chúng ta hãy cùng mổ sẻ xem họ đã viết gì trong bài hát ấy.
No more champagne And the fireworks are through Here we are, me and you Feeling lost and feeling blue It's the end of the party And the morning seems so grey So unlike yesterday Now's the time for us to say: Happy new year…
Tạm dịch:
Không còn rượu Sâm banh Và pháo hoa đã phát hỏa rồi Ở nơi này, cả bạn và tôi Chợt thoáng buồn và lạc lõng Đó là phút giây tiệc tàn Và bình minh dường như ảm đạm Không còn như ngày hôm qua. Đây là lúc để chúng ta cùng nói lời chúc mừng năm mới….
Đây là đoạn đầu của bài hát Happy new year. (Các nội dung sau bạn có thể tự đọc). Ở đây bạn thấy rằng, mở đầu bài hát đỉnh cao của thế giới mà lại là lời chia tay tiệc tàn. Tại sao vậy?
Đơn giản, phương tây nghỉ lễ đón giáng sinh và năm mới từ 24/12 đến ngày 1/1 năm sau. Vì vậy, thời điểm giao thừa năm mới là lời bế mạc của kỳ nghỉ này. Cho nên bài hát mới đề cập:
“không còn Sâm banh, tiệc mới tàn. Chúng ta nhìn lên bầu trời ngắm pháo hoa và đầy tiếc nuối”. Và cũng vì đó, giây phút kết thúc kỳ nghỉ năm mới đã khép lại, ngày mai sẽ không còn vui như mấy ngày qua”.
Đấy, sự kiện giao thừa là cái mà người ta không muốn nó đến, giây phút pháo hoa là thời điểm mà phương tây không mong đợi, dù là họ mở tiệc “year End”. (Cũng như chúng ta không muốn lễ bế mạc dù nó phải đến). Người ta chỉ nói “Happy new year”, rồi ôm nhau chan chứa nước mắt chia tay, rồi ai về nhà nấy. Vì thế, với phương Tây, thời điểm này chẳng có gì để ca ngợi.
Nói đến đây xin mở rộng thêm, tôi từng đọc một số bài báo viết rằng bài hát này là chuyện buồn của đôi tình nhân cô đơn trong đêm giao thừa. (Chắc do xem clip của ban nhạc ABBA, thấy có hai vợ chồng Björn Ulvaeus và Agnetha Fältskog. Mỗi người một góc nhà suốt bài hát nên tưởng là chuyện tình nhân, và có chữ “you and me”, nên nghĩ là “anh và em”.)
Thực ra phải hiểu là “tôi và các bạn”. Như thế mới hiểu đúng ý nghĩa bài hát, chẳng có gì là “Love” ở đây cả.
Vậy nói đúng hơn, thế giới có rất nhiều bài hát “mừng năm mới” với không khí mùa đông. Nhưng Happy new year là bài hát riêng về giao thừa và cũng là giây phút bế mạc.
Happy New Year là lời chúc cuối trước khi bế mạc kỳ nghỉ lễ ở phương Tây, và nó không dính líu gì đến Christmas
Riêng với Việt Nam thì ngược lại, lại hiểu là bài hát chào mừng năm mới. Vì người Việt quan niệm lễ nào ra lễ đó, Giáng sinh là giáng sinh, tết tây là tết tây, không ăn gộp. Vì thế Happy new year là bài hát mừng năm mới duy nhất không dính líu gì đến giáng sinh, nên được dùng suốt từ tết tây đến hết tết ta tại Việt Nam.
Cái này thì không có gì sai, nhưng phải giải thích ra để bạn hiểu, nếu bạn tìm những bài hát đúng ý nghĩa giao thừa tết tây kiểu Việt Nam (là no christmas) để sử dụng, thì cực kỳ khó, vì người ta ít viết bài hát chia tay năm mới mà nổi tiếng ngoài Happy new year của ban nhạc đến từ Thụy Điển.
Tôi xin mượn câu chuyện những người đòi bỏ tết ta, chuyển qua tết tây để hiểu thêm rằng văn hóa phương tây là nghỉ lễ hướng tới “đón” năm mới, còn chúng ta là nghỉ lễ để “thưởng thức” năm mới. Hai quan niệm hoàn toàn khác nhau. Vì thế, họ ăn chơi chán chê rồi mới nói Happy new year để kết thúc. Còn chúng ta sẽ nói Chúc mừng năm mới để bắt đầu.
